Nawigacja

Doposażenie pojazdów trakcyjnych w ETCS– kiedy się opłaca

04.07.2022

W ocenie przewoźników kolejowych doposażenia w ETCS lokomotyw elektrycznych może być opłacalne przy maksymalnym wieku pojazdu 26 lat w przewozach pasażerskich i 35 lat w przewozach towarowych. W przypadku lokomotyw spalinowych wskazany próg opłacalności modernizacji to odpowiednio średnio 40 i 33 lata.

Linie kolejowe wchodzące w skład sieci bazowej TEN-T powinny być wyposażone w ETCS w terminach wskazanych w Europejskim Planie Wdrażania ERTMS, nie później jednak niż do 2030 r., zaś linie wchodzące w skład sieci kompleksowej TEN-T należy wyposażyć w system do końca 2050 r. Te daty powinny także determinować terminy na doposażenie pojazdów kolejowych w pokładowe systemy ETCS.

Dane dotyczące planów inwestycyjnych UTK uzyskał od 88 przewoźników kolejowych. Wynika z nich, że doposażona może zostać jedynie część pojazdów, którymi dysponują. Przy określaniu możliwości doposażenia pojazdu w ETCS wzięte zostały pod uwagę aspekty inżynieryjne (zasadność instalacji ETCS na pojeździe ze względu na jego charakterystykę techniczną) oraz pozostały czas eksploatacji pojazdów.

Zgodnie z danymi zawartymi w Europejskim Rejestrze Pojazdów (EVR) ponad połowa pojazdów trakcyjnych osiągnęła w 2022 r. 40 lat. Są to pojazdy, które w praktyce w większości nie zostaną doposażone w system ETCS ze względu na trudności techniczne oraz małe szanse na zwrot inwestycji z uwagi na szacowany krótki okres ich eksploatacji. Z szacunków UTK wynika, że przy zachowaniu obecnego tempa inwestycji w nowy tabor, w 2030 r. tylko około 30% pojazdów trakcyjnych będzie miało mniej niż 40 lat.

„Przeważająca część taboru użytkowanego przez przewoźników w Polsce nie jest wyposażona w pokładowy ETCS. Migracja na ten system będzie wymagała poniesienia znacznych nakładów finansowych zarówno na modernizację pojazdów, jak i na zakup nowych. Wpływ na to ma wysoki średni wiek taboru w Polsce, ale także brak możliwości doposażenia niektórych pojazdów z powodów technicznych. Przeprowadzona przez UTK analiza wskazuje, że poziom wsparcia finansowego będzie miał olbrzymi wpływ na plany taborowe związane z ETCS” – podkreśla dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.

W jaki tabor opłaca się inwestować

Przewoźnicy kolejowi wskazywali maksymalny wiek eksploatowanych pojazdów, dla których ich zdaniem doposażenie w system ETCS jest możliwe i uzasadnione. Na tej podstawie został oszacowany średni maksymalny wiek pojazdu trakcyjnego danego rodzaju, dla którego doposażenie byłoby uzasadnione, również ekonomicznie.

W przypadku elektrycznych wagonów silnikowych oraz spalinowych wagonów silnikowych próbka danych była niewielka, ponieważ jedynie dwóch przewoźników zadeklarowało możliwość doposażenia tego rodzaju pojazdów w system ETCS. Z tego powodu otrzymane dane mogą być niemiarodajne, można też dostrzec duże dysproporcje. Podobnie w przypadku lokomotyw spalinowych jedynie jeden przewoźnik wykazał możliwość doposażenia kilku typów w system ETCS, pozostali przewoźnicy pasażerscy w ogóle nie rozważają takiej możliwości (m.in. ze względu na małe przebiegi tych pojazdów, szczególnie na liniach, na których system ETCS ma zostać wdrożony).

W przypadku elektrycznych zespołów trakcyjnych oraz spalinowych zespołów trakcyjnych na otrzymane relatywnie niskie wyniki ma wpływ stosunkowo nowy tabor eksploatowany przez przewoźników – pojazdy te w większości nie są starsze niż 20 lat. Z jednej strony przewoźnicy nie są w stanie planować tak wiele lat do przodu, żeby być w stanie określić, czy te pojazdy za 20–30 lat będą nadal nadawać się do doposażenia w system ETCS. Z drugiej strony wskazują, że nowsze pojazdy z założenia przewidziane są na krótszą eksploatację – około 30 lat.

Co ciekawe, przewoźnicy towarowi wskazywali maksymalny wiek dużo wyższy niż u przewoźników pasażerskich. Pojazdy trakcyjne eksploatowane przez przewoźników towarowych są zwykle starsze niż te wykorzystywane przez przewoźników pasażerskich. Przewoźnicy zauważają pewną zależność pomiędzy wiekiem pojazdu a ich maksymalnym okresem całkowitej eksploatacji. Zdaniem przewoźników starsze pojazdy, których budowa jest znacznie prostsza, mogą służyć nawet kilkadziesiąt lat – powyżej 40, a nawet do 80, natomiast obecnie produkowane lokomotywy są przewidywane na około 30-letni okres eksploatacji. Najwyższy wiek był deklarowany dla takich typów lokomotyw jak: ET22, SM48 czy M62. Roczny przebieg pojazdów towarowych jest znacznie wyższy niż pojazdów pasażerskich, z tego powodu można rozważać doposażanie starszych typów pojazdów, co wiąże się z większą opłacalnością danej inwestycji dla przewoźnika. Lokomotywy towarowe po doposażeniu wykonają większą pracę przewozową niż pasażerskie, dlatego możemy mówić o większej efektywności modernizacji.

Tab.1 Pojazdy w dyspozycji przewoźników możliwe do doposażenia.

Rodzaj taboru kolejowego

Pojazdy możliwe do doposażenia w system ETCS

Średni wiek pojazdów

Planowany roczny przebieg taboru [km/pojazd]

ogółem

468

brak

brak

lokomotywy elektryczne

157

28 lat

135 000

lokomotywy spalinowe

93

34 lat

63 000

elektryczne zespoły trakcyjne

135

9 lat

157 000

spalinowe zespoły trakcyjne

28

10 lat

140 000

elektryczne wagony silnikowe

15

9 lat

115 000

spalinowe wagony silnikowe

brak

brak

brak

pozostałe pojazdy trakcyjne

39

33 lata

8 500

Tab. 2 Średni maksymaly wiek pojazdów umożliwiający doposażenie w system ETCS - Przewozy pasażerskie

Rodzaj taboru kolejowego

Średni maksymalny wiek umożliwiający doposażenie pojazdu w ETCS z punktu widzenia doświadczenia przewoźnika

lokomotywy elektryczne

26 lat

lokomotywy spalinowe

40 lat

elektryczne zespoły trakcyjne

24 lata

spalinowe zespoły trakcyjne

30 lat

elektryczne wagony silnikowe

17 lat

spalinowe wagony silnikowe

35 lat

pozostałe pojazdy trakcyjne

Brak doświadczenia

 Tab. 3 Średni maksymaly wiek pojazdów umożliwiający doposażenie w system ETCS - Przewozy towarowe

Rodzaj taboru kolejowego

Średni maksymalny wiek umożliwiający doposażenie pojazdu w ETCS z punktu widzenia doświadczenia przewoźnika

lokomotywy elektryczne

35 lat

lokomotywy spalinowe

 33 lata




Polecamy

do góry