Urząd Transportu Kolejowego Bezpieczny przewóz towarów niebezpiecznych - Aktualności -

W 2018 r. koleją przewieziono 27 676 tys. ton towarów niebezpiecznych. Najwięcej przetransportowano materiałów zapalnych ciekłych (ropa i produkty ropopochodne, np. benzyny, oleje napędowe), które stanowiły 63% wg masy. Biorąc pod uwagę klasyfikację zgodną z Regulaminem międzynarodowego przewozu koleją towarów niebezpiecznych (RID) kolejnymi grupami towarów niebezpiecznych z największym udziałem w przewiezionej masie były gazy – 12% i materiały żrące - 5,8%. Pozostałe towary niebezpieczne stanowiły łącznie prawie 19,3%.

Liczba zdarzeń i współczynnik awaryjności

W „Rocznych sprawozdaniach z działalności w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych” składanych przez wszystkich przewoźników dokonujących przewóz towarów niebezpiecznych, zadeklarowano w sumie 37 zdarzeń. Zaledwie 7 wymagało sporządzenia „Raportu o zdarzeniu zaistniałym podczas przewozu towarów niebezpiecznych”. Z analizy otrzymanych dokumentów wynika, że najczęstszą przyczyną zdarzeń były nieszczelne lub niedokręcone zawory, rozprężenie ładunku spowodowane przeładowaniem lub podwyższoną temperaturą.

Od kilku lat w żadnym ze zdarzeń z towarami niebezpiecznymi nie było ofiar śmiertelnych lub szkód znacznej wielkości. Ostatnie dwa lata charakteryzowały się małą  liczbą incydentów związanych z niekontrolowanym uwolnieniem się towaru niebezpiecznego. W roku 2016 było 15 tego typu incydentów, w 2017 r. 1, a w ubiegłym roku 3. Wskazuje to na lepszą organizację przewozu, właściwy stan techniczny wagonów i zabezpieczenia przesyłki oraz większy poziom wiedzy osób odpowiadających za nadanie, przewóz, odbiór i rozładunek.

Ogólna liczba zdarzeń przy przewozie towarów niebezpiecznych w 2018 r. w porównaniu do roku poprzedniego zmalała o 16,2%, przy jednoczesnym 7-procentowym wzroście ilości przewiezionych towarów niebezpiecznych. Tym samym w 2018 r. współczynnik „awaryjności” przy przewozie towarów niebezpiecznych zmniejszył się do 1,34 w porównaniu z 1,66 w 2017 r. (-19,3%).

Współczynnik awaryjności wyliczany jest na podstawie liczby zdarzeń powstałych przy przewozie towarów niebezpiecznych, w stosunku do masy przewiezionych towarów niebezpiecznych.

Liczba zdarzeń przy przewozie towarów niebezpiecznych w latach 2008–2018

Nadzór nad przewozem towarów niebezpiecznych

Przewozy towarów niebezpiecznych koleją stanowią jeden z istotnych obszarów nadzorczych Prezesa UTK. W trakcie działań nadzorczych weryfikowane są m.in. zgodność wykonywanego przewozu z wymaganiami określonymi w regulaminie RID oraz w ustawie o transporcie kolejowym, prawidłowość sporządzenia dokumentów przewozowych, dodatkowe wyposażenie lokomotyw, prawidłowość oznakowania, wyposażenie i stan techniczny wykorzystywanych środków transportu, a także przeszkolenie osób wykonujących przewóz towarów niebezpiecznych oraz czynności związane z tym przewozem.

W 2018 r. Prezes UTK przeprowadził łącznie 56 kontroli przewozu towarów niebezpiecznych. Podczas 22 kontroli stwierdzono nieprawidłowości. Stanowi to ok. 39% wszystkich spraw związanych z nadzorem przewozu towarów niebezpiecznych koleją. Dla porównania w 2017 r. udział ten oscylował w granicach 57%. W wyniku przeprowadzonych czynności w 2018 r. wykazano 57 nieprawidłowości, a wskaźnik nieprawidłowości wyniósł 1,02, natomiast w 2017 r. wynosił on 1,28. Spadek wskaźnika świadczy przede wszystkim o rosnącej świadomości podmiotów uprawnionych do przewozu towarów niebezpiecznych, a to z kolei przekłada się na poprawę bezpieczeństwa i minimalizację ryzyka zaistnienia zdarzeń zagrażających zarówno życiu, mieniu, jak i środowisku.

Regulacje prawne

Przewóz towarów niebezpiecznych koleją reguluje „Regulamin międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych” (regulamin RID), stanowiący załącznik C do Konwencji o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF) oraz „Przepisy o przewozie towarów niebezpiecznych do Umowy o międzynarodowej kolejowej komunikacji towarowej” (SMGS). Obowiązek stosowania regulaminu RID wynika z dyrektywy 2008/68/WE, która została implementowana do polskiego porządku prawnego przez ustawę o przewozie towarów niebezpiecznych.

Za wspieranie działań zapobiegających zagrożeniom dla osób, mienia i środowiska wynikających z przewozu towarów niebezpiecznych, odpowiedzialny jest doradca do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych. Do jego wyznaczenia zobowiązane jest każde przedsiębiorstwo przewożące towary niebezpieczne. Warunki, jakie należy spełnić, aby uzyskać uprawnienia doradcy, szczegółowo określone są w ustawie o przewozie towarów niebezpiecznych.