Złożenie wniosków do 3 listopada 2017 r. umożliwi Prezesowi wydanie ewentualnej decyzji zastępującej umowę przed rozpoczęciem obowiązywania nowego rozkładu jazdy pociągów 2017/2018, tj. przed 10 grudnia 2017 r.
W zakresie dostępu do infrastruktury kolejowej na rozkład jazdy 2017/2018 zarządca infrastruktury kolejowej będzie zawierać dwa rodzaje umów: umowę o przydzielenie oraz o wykorzystanie zdolności przepustowej.
Pierwszą będzie umowa o przydzielenie zdolności przepustowej. Umowa ta zawierana jest pomiędzy zarządcą infrastruktury kolejowej a aplikantem. Aplikantem, w rozumieniu ustawy o transporcie kolejowym, jest przewoźnik kolejowy, międzynarodowe ugrupowanie interesów gospodarczych obejmujące przewoźników kolejowych lub inny podmiot zainteresowany uzyskaniem zdolności przepustowej, w szczególności organizator publicznego transportu kolejowego, spedytor, nadawca ładunku lub operator transportu kombinowanego.
Umowa o przydzielenie zdolności przepustowej powinna określać w szczególności:
1) prawa i obowiązki zarządcy i aplikanta w odniesieniu do przydzielonej zdolności przepustowej;
2) sposób i terminy przekazywania zarządcy informacji o przewoźniku kolejowym uprawnionym do wykorzystania zdolności przepustowej, która zostanie przydzielona aplikantowi.
Zarządca może określić w umowie wymagania dotyczące gwarancji finansowych na zabezpieczenie płatności. Wymagania te muszą być odpowiednie, przejrzyste i niedyskryminacyjne. W zakresie kolejowych przewozów osób, innych niż przewozy okazjonalne, zarządca zawiera umowę o przydzielenie zdolności przepustowej w takim zakresie, w jakim aplikant zawarł umowę o świadczenie usług publicznych, przedstawił oświadczenie organizatora publicznego transportu kolejowego o zamiarze objęcia pociągów umową o świadczenie usług publicznych albo uzyskał decyzję o przyznaniu otwartego dostępu.
W przypadku gdy aplikant i zarządca nie dojdą do porozumienia w zakresie postanowień umowy o przydzielenie zdolności przepustowej, Prezes UTK może wydać decyzję w sprawie przydzielenia zdolności przepustowej, która zastępuje umowę o przydzielenie zdolności przepustowej.
Postępowanie takie może być wszczęte tylko na wniosek aplikanta. Wniosek powinien zawierać projekt umowy o przydzielenie zdolności przepustowej oraz aktualne stanowiska stron umowy, z zaznaczeniem tych części umowy, co do których nie doszło do porozumienia. Prezes UTK wydaje decyzję umieszczając w niej te warunki umowy, które zostały uzgodnione przez strony oraz dokonując rozstrzygnięć w sprawach, w których strony nie doszły do porozumienia. Decyzji nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności. Decyzja wygasa w przypadku zawarcia umowy o przydzielenie zdolności przepustowej.
Po zawarciu z zarządcą umowy o przydzielenie zdolności przepustowej aplikant nabywa prawo do składania wniosków o przydzielenie zdolności przepustowej.
Umowa o wykorzystanie zdolności przepustowej podpisywana jest dopiero po zawarciu umowy o przydzielenie zdolności przepustowej. Zawierana jest pomiędzy zarządcą infrastruktury kolejowej a wskazanym przez aplikanta przewoźnikiem kolejowym .
W terminie uzgodnionym z aplikantem zarządca przedstawia wskazanemu przewoźnikowi kolejowemu projekt umowy o wykorzystanie zdolności przepustowej. Umowa określa w szczególności prawa i obowiązki zarządcy i przewoźnika kolejowego w odniesieniu do przydzielonej zdolności przepustowej oraz sposób i warunki jej wykorzystania. Zarządca może określić w umowie wymagania dotyczące gwarancji finansowych na zabezpieczenie płatności. Wymagania te muszą być odpowiednie, przejrzyste i niedyskryminacyjne. Umowa zawierana jest na okres nie dłuższy niż okres obowiązywania rocznego rozkładu jazdy pociągów.
W przypadku gdy przewoźnik i zarządca nie dojdą do porozumienia w zakresie postanowień tej umowy, Prezes UTK wydaje decyzję zastępującą umowę. Postępowanie jest wszczynane na wniosek zarządcy lub przewoźnika kolejowego. Wniosek powinien zawierać projekt umowy o wykorzystanie zdolności przepustowej oraz aktualne stanowiska stron, z zaznaczeniem tych części umowy, co do których strony nie doszły do porozumienia. Prezes UTK wydaje decyzję w sprawie wykorzystania zdolności przepustowej, wskazując w niej warunki umowy ustalone przez strony oraz dokonując rozstrzygnięć w tych częściach, w których strony nie doszły do porozumienia. Decyzji nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności. Decyzja wygasa w przypadku zawarcia umowy o wykorzystanie zdolności przepustowej.
Dopiero po zawarciu z zarządcą umowy o wykorzystanie zdolności przepustowej przewoźnik kolejowy nabywa prawo do wykorzystania przydzielonej aplikantowi zdolności przepustowej.
W obu przypadkach Prezes Urzędu Transportu Kolejowego na wydanie decyzji ma 30 dni od daty dostarczenia kompletu dokumentów. Opis procedur znajduje się w dziale Dostęp do infrastruktury kolejowej.