Prezes Urzędu Transportu Kolejowego sprawuje nadzór nad zawieraniem umów o udostępnienie infrastruktury kolejowej. W związku z tym przypomina, że przewoźnik kolejowy nabywa prawo do korzystania z przydzielonych w rozkładzie jazdy tras pociągów po zawarciu z zarządcą infrastruktury umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej. Umowa określa sposób i warunki korzystania z tras. Zawierana jest oddzielnie na każdy rozkład jazdy pociągów.
Nowy rozkład jazdy 2015/2016 wchodzi w życie 12 grudnia 2015 r. W związku z tym przewoźnicy kolejowi i zarządcy infrastruktury kolejowej powinni już teraz prowadzić negocjacje zmierzające do zawarcia umów o udostępnienie infrastruktury kolejowej, tak aby ich podpisanie nastąpiło jeszcze przed jego wejściem w życie.
Jednocześnie Prezes UTK przypomina, że w sytuacji, gdy przewoźnik kolejowy lub zarządca infrastruktury odmówi podjęcia negocjacji w sprawie zawarcia umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej, a także w przypadku przedłużających się negocjacji, istnieje możliwość wszczęcia przez Prezesa UTK, z urzędu lub na wniosek którejś ze stron umowy, postępowania w sprawie zawarcia umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej pomiędzy zarządcą infrastruktury kolejowej i konkretnym przewoźnikiem.
Do Prezesa UTK mogą wpłynąć od zarządcy infrastruktury kolejowej lub przewoźnika kolejowego następujące wnioski w tej sprawie:
- wniosek o wyznaczenie terminu zakończenia negocjacji dotyczących zawarcia umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej (art. 29 ust. 1g ustawy o transporcie kolejowym) – w przypadku przedłużających się negocjacji, lub
- wniosek o nałożenie obowiązku prowadzenia negocjacji dotyczących zawarcia umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej i wyznaczenie terminu zakończenia tych negocjacji (art. 29 ust. 1h ustawy o transporcie kolejowym) – w przypadku odmowy podjęcia negocjacji przez jedną ze stron.
Każdy z tych wniosków powinien zawierać projekt umowy o udostępnienie infrastruktury kolejowej oraz aktualne stanowiska stron, z zaznaczeniem tych części umowy, co do których strony nie doszły do porozumienia.
Po zawiadomieniu stron o wszczęciu (na wniosek lub z urzędu) postępowania administracyjnego w sprawie zawarcia umowy o udostępnienie infrastruktury, wydawane jest jedno z poniższych postanowień Prezesa UTK:
- postanowienie o wyznaczeniu terminu zakończenia negocjacji dotyczących zawarcia umowy o udostępnienie infrastruktury, który nie może być krótszy niż 14 dni, licząc od dnia doręczenia wniosku o zawarcie umowy o udostępnienie infrastruktury,
- postanowienie w sprawie obowiązku prowadzenia negocjacji dotyczących zawarcia umowy o udostępnienie infrastruktury i wyznaczeniu terminu ich zakończenia.
W powyższych postanowieniach może również zostać nałożony na strony obowiązek prowadzenia negocjacji przed Prezesem UTK. Dodatkowo, w przypadku postanowień wydawanych w postępowaniu prowadzonym z urzędu, na strony nakłada się obowiązek dostarczenia do Prezesa UTK, w terminie 5 dni roboczych, projektu umowy o udostępnienie infrastruktury oraz aktualnego stanowiska stron, z zaznaczeniem tych części umowy, co do których strony nie doszły do porozumienia.
W przypadku upłynięcia terminu zakończenia negocjacji wyznaczonego w postanowieniach, Prezes UTK wydaje decyzję, która zastępuje umowę w sprawie udostępnienia infrastruktury kolejowej. Jednak podjęcie działań przez urząd musi być poprzedzone wcześniejszym przekazaniem Prezesowi UTK informacji o trudnościach w zawieraniu umów pomiędzy przewoźnikami, a zarządcami infrastruktury kolejowej.