W ramach realizacji przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego działań monitorujących bezpieczeństwo w transporcie kolejowym, w UTK powołany został specjalny zespół zadaniowy, którego celem jest identyfikowanie niepokojących trendów oraz nowych zagrożeń dotyczących bezpieczeństwa, a także komunikowanie ich zainteresowanym podmiotom.
W wyniku prac zespołu zidentyfikowano niepokojący trend w zakresie zdarzeń związanych z niezatrzymaniem się pojazdu kolejowego przed sygnałem stój lub w miejscu, w którym pojazd powinien się zatrzymać oraz zdarzeń związanych z uruchomieniem pojazdu kolejowego bez zezwolenia.
Dane statystyczne obejmujące lata 2013 – 2014 wskazują na wyraźnie zwiększenie się liczby tych zdarzeń w bieżącym roku. W 2013 roku odnotowano łącznie 35 tego rodzaju zdarzeń (16 wypadków i 19 incydentów), natomiast do końca września bieżącego roku zarejestrowano ich już 50 (odpowiednio 20 wypadków i 30 incydentów). Średnia miesięczna zdarzeń ww. kategorii wzrosła więc z 1,3 do 2,2 dla wypadków oraz z 1,6 do 3,3 dla incydentów.
W celu zapewnienia właściwego podejścia do tego rodzaju zdarzeń przez przedsiębiorstwa kolejowe, Prezes UTK zorganizował spotkanie robocze z podmiotami, które w bieżącym roku odnotowały istotny trend wzrostowy w odniesieniu do zdarzeń tej kategorii lub uczestniczyły w większej ich liczbie.
W ramach spotkania omówiono okoliczności zdarzeń, ich przyczyny oraz środki zaradcze podejmowane przez poszczególne podmioty, zmierzające do zachowania właściwego poziomu bezpieczeństwa w sektorze kolejowym. Dodatkowo poruszono problem zdarzeń związanych ze stanem technicznym pojazdów kolejowych oraz zagadnienia monitorowania obszaru tzw. trudności eksploatacyjnych, do czego zobowiązani zostali przedstawiciele firm uczestniczących w spotkaniu. Mają oni również przedstawiać szczegółową informację o podejmowanych działaniach profilaktycznych.
Do pozostałych podmiotów uczestniczących w bieżącym roku w zdarzeniach będących skutkiem niezatrzymania się pojazdu kolejowego przed sygnałem stój przekazana została pisemna informacja o niepokojących trendach w tym obszarze wraz z zaleceniem jego monitorowania i przedstawienia informacji o wdrażanych działaniach profilaktycznych.
Analizy przeprowadzone przez Prezesa UTK wskazują, że w zdarzeniach będących skutkiem niezatrzymania się pojazdu kolejowego przed sygnałem stój lub w miejscu, w którym pojazd powinien się zatrzymać uczestniczyli przede wszystkim doświadczeni maszyniści o długim stażu pracy, posiadający prawa kierowania.
Bezpośrednią przyczyną większości zdarzeń (czterdzieści cztery spośród pięćdziesięciu), był tzw. czynnik ludzki. W pozostałych sześciu przypadkach określony wpływ na zaistnienie zdarzenia miały również uwarunkowania techniczne, w tym m.in. wadliwe działanie radiołączności pociągowej, nieprawidłowe działanie hamulca, czy też niewłaściwe oświetlenie peronu lub błędne wskazanie semafora, spowodowane kradzieżami elementów infrastruktury.
Działania specjalnego zespołu zadaniowego będą polegały nie tylko na monitorowaniu zdarzeń, ale także na takim oddziaływaniu na rynek, aby podmioty rynkowe podejmowały bezzwłocznie właściwe środki profilaktyczne w celu zapewnienia właściwego poziomu bezpieczeństwa ruchu kolejowego.