Prezes Urzędu Transportu Kolejowego, prowadząc działania nadzorcze rynku kolejowego, stwierdza liczne nieprawidłowości dotyczące naruszenia przez pracowników kolejowych przepisów bezpieczeństwa ruchu kolejowego. Polegają one przede wszystkim na wykonywaniu pracy na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego, bez wymaganych kwalifikacji lub dopuszczania do wykonywania czynności osób, które takich kwalifikacji nie posiadają.
Liczne nieprawidłowości, które obligują Prezesa UTK do złożenia wniosków o ukaranie do Sądów w trybie Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, dotyczą również uchylania się maszynistów kolejowych od złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 22ca ust. 1 ustawy o transporcie kolejowym lub zawierania w nim informacji niezgodnych ze stanem faktycznym. Należy wskazać, że każdy maszynista i prowadzący pojazdy kolejowe jest zobowiązany niezwłocznie, pisemnie poinformować obecnego pracodawcę, o świadczeniu lub nieświadczeniu pracy lub usług na rzecz innego podmiotu. Maszynista zobligowany jest do złożenia oświadczenia w dniu rozpoczęcia pracy lub świadczenia usług, a następnie w każdym przypadku podjęcia albo zaprzestania wykonywania czynności maszynisty na rzecz więcej niż jednego podmiotu.
W związku z wnioskami Prezesa UTK, Sąd Rejonowy Poznań Grunwald i Jeżyce w Poznaniu – VIII Wydział Karny, w dniu 8 lipca 2014 roku wydał cztery wyroki nakazowe wobec pracowników przewoźnika kolejowego, którzy polecili maszynistom prowadzenie pociągów przy nieposiadaniu przez nich udokumentowanej znajomości odcinków linii kolejowych, czym dopuścili do wykonywania czynności związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego przez osoby, które nie posiadały wymaganych kwalifikacji.
Należy wskazać, że zgodnie z art. 65 ustawy o transporcie kolejowym, Prezes UTK kieruje wnioski o ukaranie do Sądów w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości polegających na:
- prowadzeniu pojazdów kolejowych lub wykonywaniu pracy na stanowisku bezpośrednio związanym z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego, przy nieposiadaniu wymaganych do tego kwalifikacji,
- dopuszczeniu do wykonywania czynności związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego przez osobę, która takich kwalifikacji nie posiada,
- uchylaniu się od złożenia oświadczeń przez maszynistów lub zawierania w nich informacji niezgodnych ze stanem faktycznym,
- eksploatowaniu pojazdów kolejowych bez ważnego świadectwa sprawności technicznej.
Orzekanie następuje wtedy w trybie Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.